Onze omgeving verandert rap en lijkt steeds meer op het gedroomde paradijs. Door technologie hebben we allemaal instant toegang gekregen tot nieuwe spullen en voedsel, als we onszelf verplaatsen in de omgeving is dit steeds meer op een elektrische fiets. Onze omgeving biedt ons kortom steeds meer gemak. Een goede ontwikkeling?

We leven in dit deel van de wereld voor het eerst in de geschiedenis in volledige overvloed. Dit geldt op vrijwel ieder denkbaar gebied zoals voedsel, kleding en geld maar ook vrije tijd (in de laatste meting in 2016 bijna 44 uur per week).

Die overvloed zie je terug. Voor het eerst heeft de mens meer last van overvoeding dan ondervoeding. Onderzoekers schatten al in 2019 dat wereldwijd bijna 2,3 miljard kinderen en volwassenen kampten met overgewicht. Meer dan 150 miljoen kinderen zouden een groeiachterstand hebben als gevolg van ondervoeding. Beide treurige cijfers, vooral omdat we dit zelf als mensheid veroorzaken. In Nederland is overigens ruim de helft van de volwassenen te zwaar. Tijdens de pandemie werd dit pijnlijk duidelijk: op de IC’s lagen veelal mensen met overgewicht en onderliggende aandoeningen. Met een verwakt immuunsysteem bleek het oplopen van Cor een ernstig (en soms ook dodelijk) probleem. We lijken ten onder te gaan aan ons eigen succes.

Gemak dient de mens (niet)

We leven inmiddels in een obesogene omgeving. Er is overal ongezond, calorierijk en nutriëntarm voedsel verkrijgbaar. Het wordt ons ook gemakkelijk gemaakt: met een druk op de knop kan het voedsel tot aan je voordeur (of schoolplein) gebracht worden. Zo groeide het aantal fastfoodrestaurants – van grote ketens tot de snackbar op de hoek – afgelopen 10 jaar met 12 procent, het aantal plekken voor afhaal en bezorging verdubbelde zelfs. Het begon bij mij te dagen hoe makkelijk we het onszelf het liefste maken toen ik eens een bezorger in de ochtend sapjes zag komen brengen voor een buurman/vrouw, terwijl we recht boven een supermarkt woonden op dat moment. Ook de boodschappen worden wekelijks of last-minute bezorgd. Je hoeft je huis niet meer uit om te kunnen overleven. De oermens kon hier alleen maar van dromen…

Is dit nu echt een probleem? Op het oog niet zo, het is wel gemakkelijk toch? Wanneer je het echter beziet in het totale spectrum van leefstijl is het wel degelijk een slechte ontwikkeling. Voeding is dienend als het in symbiose met beweging wordt genuttigd. En laten we dit nu al veel te weinig doen. Zo zitten we een groot deel van de dag (ruim 8 uur). We zijn niet gemaakt voor sport of beweging, we zijn echter vooral niet gemaakt voor inactiviteit. Dit werd in de pandemie nog verder versterkt.

Alles in de schepping is antifragiel. Wanneer je weerstand ondervindt wordt je daar sterker van. Denk aan het opbouwen van spieren. De hele evolutie heeft ons op deze wijze gevormd tot wat we nu zijn. Schaarste, overvloed, warmte, koude, beweging, wondjes, bacterieën, virussen en schimmels zorgden voor een sterk immuunsysteem - om te kunnen overleven in de natuur. Deze ontwikkelde kracht kost wel veel energie, en is dus “duur”. Wanneer je deze weerstand niet meer traint, zullen je lichaam en brein om energie te sparen dit anders gaan verdelen. Vet vraagt bijvoorbeeld veel minder energie dan spieren, en zijn evolutionair voor overleving op de korte termijn daarom interessanter. Voor duurzame gezondheid echter niet. Kortom: snooze it, loose it. Kijken we naar de plekken waar gemiddeld de meeste 100-jarigen wonen, de zogenaamde Blue Zones, zie je ook dat er weinig comfort aanwezig is. Bijvoorbeeld door de afwezigheid van meubels en door de gehele dag in beweging te zijn.

Je brein is ingesteld om je te laten overleven, niet om je gelukkig te maken

We laten ons inpakken door slimme marketing en het gedrag van de rest van de kudde. Een fiets met een hulpmotor was ooit serieus uncool (Spartamet, iemand?) en tot vrij recent nog vooral voor doelgroep 50+. Nu verplaatsen zelfs steeds meer kinderen zich op e-bikes, terwijl zij nog veel meer moeten bewegen voor hun ontwikkeling. Natuurlijk, een e-bike kan je meer beweging opleveren indien je de auto niet pakt. Het is zeker niet zwart-wit. Dit vond ik ook wel een mooie trouwens, die alles zegt over ons gedrag:

We zien het grotere plaatje niet en trappen in oeroude instincten van energie besparen en overeten. Dit was toen nuttig, in een omgeving van overvloed is het dramatisch. Iedere keer dat je eet ontsteek je, enkel door beweging kan je dit teniet doen. Een uurtje sporten compenseert een hele dag inactiviteit overigens niet.

Als je doorhebt hoe onze omgeving gemak uitlokt zie je ineens overal inactiviteits valkuilen: roltrappen, liften, boodschappenkarretjes, stoelen, elektische huurscooters, stoelverwarming, je smartphone en ga zo maar door. Cognitief geldt dit ook: wanneer reed jij nog zonder navigatie naar je bestemming?

Volg de kudde en je loopt in de stront van anderen

We zijn voor zo’n 95% onbewuste wezens. De meeste mensen hebben echt geen enkel idee dat ze in de gemaks-val lopen en breken zichzelf langzaam af. En geloof ons: het gaat nog wel wat erger worden waarschijnlijk. De technologie ontwikkelt razendsnel en we adopteren zaken die ons gemak opleveren razendsnel. We worden hiermee slappe aftreksels van wat we vanuit essentie zijn.

Door je mind en body bewust te trainen wordt deze sterker - in tegenstelling tot de prullaria die je bestelt bij je favo webshops. Concrete spel/leefregels kunnen je hierbij helpen. Bijvoorbeeld nooit de lift te nemen, altijd een mandje te nemen bij het boodschappen doen en je auto altijd wat verder wegzetten bij parkeren om maar wat te noemen. Oefen dit eens een maandje, hierna gaat dit als vanzelf. Het is een leuk spel om jezelf om de valkuilen van het moderne leven heen te laveren en positief af te wijken.

Het nut van bewegen is groot. Het vergroot onze insuline gevoeligheid, heeft een positieve invloed op onze bloeddruk, onze botdichtheid, zet onze lymfen in actie (voor ontgifting) en is goed voor onze gewrichten. We maken ook neurotransmitters aan zoals endorfine en dopaminen (waardoor je een runners high kan ervaren). De beweegrichtlijn voor volwassenen en ouderen is als volgt:

• Bewegen is goed, meer bewegen is beter;

• Doe minstens 150 minuten per week aan matig intensieve inspanning, verspreid over diverse dagen;

• Langer, vaker en/ of intensiever bewegen geeft extra gezondheidsvoordeel;

• Voorkom veel stilzitten.

Bouwen aan een spierrekening

In gezondheid geldt (meestal) dat een korte termijn voordeel een lange termijn nadeel wordt. En andersom. Natuurlijk is leven in het nu belangrijk, echter is het bouwen aan een solide basis nog steeds van belang. In oude tijden ging dit vanzelf, de omgeving dwong dit af. Nu moet je zelf leiding nemen met als ultieme doel: flexibiliteit en veerkracht te ontwikkelen op geestelijk en lichamelijk gebied. Zo is het slim om naast een spaarrekening ook een spierrekening op te bouwen. Voldoende spiermassa en -kracht zijn een goede voorspeller om gezond oud te worden. Om die reden zijn wij ook fan van krachttraining; er is geen betere manier om spiermassa op te bouwen. Hard sporten is voor gezond oud worden overigens niet per se nodig, mits je het gehele leven maar in beweging blijft.

Voldoende bewegen hangt samen met het bouwen van goede routines. Hoe vroeger je dit in het leven ontwikkeld, hoe groter de kans is dat je dit blijft doen als je oud is. Daarom is de beweegarmoede onder de jeugd zo’n probleem. En is het dus een erg slecht plan ze op een elektrische fiets te zetten. Daarnaast wordt de opgebouwde spiermassa, flexibiliteit en botsterkte steeds belangrijker als je ouder wordt. Deze wordt namelijk geleidelijk minder als je dit niet onderhoudt. Je lichaam zorgt voor je tot je 30e, na je 30e moet jij zorgen voor je lichaam.

Leven is bewegen

Challenges en simpele leef- of spelregels kunnen helpen om jezelf te prikkelen om in beweging te komen en blijven. Naast dat dit je lange termijn voordeel oplevert, geeft dit ook veel energie in het nu. Om dit blijvend te implementeren in je leven is gedoseerd oefenen belangrijk, te veel verandering ineens saboteert ons oudste brein vanzelf, gezien dit te veel energie kost. Het toevoegen van twee kleine nieuwe rituelen per maand is voldoende. Dat is sowieso beter dan zaken weglaten, ofwel focussen op wat je niet wil.

Het begint echter met de motivatie en wordt succesvol door de juiste begeleiding. Dat is precies waar wij (onder andere) bij helpen. Ook met ons samen bewegen kan, in een wandelconsult of tijdens een trainingssessie. Bekijk onze mogelijkheden of neem contact op voor meer informatie. Elke stap is er een!